Từ ngày bắt đầu sửa lỗi phát âm N-L cho các bạn tới nay đã tròn 5 năm, tôi nhận được rất nhiều cầu hỏi đến từ các bạn Bắc Ninh, Hải Dương, Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Nam Định, Hà Nội, và nhiều nơi khác. Câu hỏi lớn nhất là: “Ngọng có thể chữa được hết hẳn không?”
Tôi trích dẫn 1 vài lời bình luận từ các bạn xem video của tôi để bạn dễ hình dung.
Nhìn chung, người nói ngọng có 3 vấn đề:
Vấn đề 1: trên bảo - dưới không làm được (vận động của cơ)
Thầy giáo hướng dẫn bạn các vòng quay, kiễng chân, đưa chân thẳng lên trên đầu.
Bạn hiểu lời hướng dẫn, nhưng chân của bạn quá cứng, không thể đưa thẳng lên trên đầu được, vì bạn không xoạc được.
Bạn muốn điều khiển cái chân của bạn, nhưng nó có giới hạn của vận động của nó, chân không giơ lên cao được vì gân, cơ, dây chằng chưa giãn.
Đây là vấn đề của phần cơ vận động. Giống như chiếc xe máy không đi được vì động cơ không quay.
Với phát âm, cơ lưỡi của bạn cũng cần phải được tập để có sự dẻo, linh hoạt, và di chuyển nhanh, chính xác theo ý của bạn.
Nhiều bạn tập chưa thành công là nguyên nhân vận động của cơ.
Hãy thử bịt mắt lại, và viết 1 dòng chữ gì đó trên giấy, rồi mở mắt ra kiểm tra xem chữ có thẳng hàng như mọi khi không? chữ có tròn rõ như khi mở mắt viết không?
Câu trả lời chắc chắn là không thể đẹp, rõ, thẳng như khi bạn vừa nhìn vừa viết.
Khi bạn điều khiển cây bút viết trên giấy, mắt bạn theo dõi kết quả nét chữ, và nếu thấy sai lệch, não của bạn sẽ ra lệnh cho thay thay đổi hành trình, để điều chỉnh cho nét bút về đúng vị trí mong muốn. Khi bịt mắt lại, bạn bị mất kênh thông tin phản hồi từ hiện trường (trang giấy) về bộ chỉ huy (não) nên tay viết mà không biết chính xác mình có đang làm đúng không, phải điều chỉnh những gì.
Với người nói ngọng, họ không nghe được âm thanh phát ra là đúng hay không, đúng ở mức độ nào. Với âm cặp L & N, não của họ nghe 2 từ "no" và "lo" là giống nhau, "neo" và "leo" là giống nhau. Nhiều người nói được cả L và N nhưng bị đảo ngược vị trí, Bắc Linh và Sơn Na, cơ vận động hoàn toàn tốt nhưng sự nhận biết thì rất tồi nên chẳng biết lúc nào nói đúng, lúc nào nói sai.
Để sửa được nói ngọng, cần phải sửa phần nhận biết này. Xưa nay, các bạn hay nhờ người khác nghe hộ xem nói đúng chưa. Nhưng 3x7=21 lần thì người ta cáu, bực mình, thế là bạn hết cửa.
Tôi sử dụng phần mềm và 1 vài kỹ thuật khác để giúp cho người tập khắc phục được lỗi này.
Chỉ có phần mềm mới đủ kiên nhẫn trả lời bạn 1000 lần mà không nổi cáu :)
Vấn đề 3 (lớn nhất): Sự cần thiết
Có nhiều bạn chỉ hỏi, biết cách tập xong bỏ đó. Có những bạn kiên trì tập luyện.
Kiên trì tập thì có thành công không? Hãy nhìn những người chơi đàn, những nghệ sĩ múa. Họ cũng bỏ công luyện tập, và gặt hái được thành công ở rất nhiều mức độ khác nhau. Có thể chỉ là chơi một bài đàn cho chính bản thân và gia đình nghe, hoặc có thể là biểu diễn trước công chúng. Không ai có thể khẳng định với 1 người bắt đầu tập đàn, bắt đầu tập múa rằng bạn sẽ thành công ở mức độ nào, chỉ biết rằng, nếu không bắt tay luyện tập thì bạn sẽ chẳng có kết quả gì cả. Và thành công ở mức độ nào thì chính bạn mới là người trả lời được chính xác nhất.
Hồi còn đi học, tôi nói năng thiếu tự tin, ấp úng, lí nhí, và vì thế tôi đã quyết tâm luyện tập để cải thiện. Hồi đó tôi không dám nghĩ tới việc nói cho 100 người, thì bây giờ video của tôi có cả trăm ngàn người xem.
Hồi tôi mới đi làm, trình độ tiếng Anh phọt phẹt, nói gì Tây chả hiểu, họ nói mình đơ ra 10 phút sau mới à hóa ra là thế, người ta đi mất rồi. Giao dịch với Tây qua điện thoại thì toàn bảo: "ông gửi email cho tôi đi", nhục lắm. Có lần nói chuyện với người nước ngoài, họ xin số fax (cách đây 20 năm còn dùng fax), mình bảo ờ ờ, rồi gửi cho họ mã số thuế công ty (thuế = tax). Nhục không để đâu cho hết.
Cũng nhờ những kỷ niệm nhục nhã đó mà tôi quyết tâm học phát âm Tiếng Anh. Tới giờ nói chuyện với Tây không cần hỏi nhắc lại, họ cũng hiểu ngay điều mình nói, nghe Youtube tiếng Anh thì không cần nhìn phụ đề, cả 1 chân trời tri thức mở ra với tôi, vì tôi cần những kiến thức đó mà tài liệu Tiếng Việt không có.
Giọng ngọng, giọng địa phương của các bạn chẳng có vấn đề gì cả... trừ khi bạn muốn thay đổi để làm việc, giao dịch cho dễ. Các bạn đã đến học sửa với tôi đã từng thi trượt vào ngành công an, tòa án, đi làm giáo viên, lễ tân, nhân viên kinh doanh, cán bộ quản lý ... Nếu bạn thấy cần thì bạn sẽ bỏ công ra học hỏi và tập được. Nếu thấy cần càng nhiều thì bạn tập càng dễ được. Nếu bạn không thấy cần, hoặc chưa thấy cần ngay, bạn cứ nói giọng địa phương cũng chẳng sao cả.
Hy vọng rằng, khi sửa ngọng xong, các bạn sẽ có cơ hội việc làm tốt hơn, tự tin hơn, có nhiều người muốn nghe bạn nói hơn, làm được nhiều việc lớn lao hơn cho cuộc đời của bạn, cho gia đình của bạn, còn khi về quê, bạn sẽ vẫn ăn món "nòng nợn nuộc" bình thường, vẫn ngon.
Các bạn nói ngọng Tiếng Việt thì bị nhầm lẫn 1 vài cặp âm: N-L, anh-ăn, ngã-hỏi... còn tôi khi học Tiếng Anh thì phải sửa cả mấy chục cặp âm. Và giờ đây tôi vẫn giúp nhiều bạn nói Tiếng Anh chuẩn hơn, tức là sửa mấy chục cái lỗi phát âm đó.
Hà Nội, tháng 4-2021
Hàn Ngọc Trí (http://fb.com/trihan)
No comments:
Post a Comment